علل رویکرد آل زبیر، همسران و موالی ایشان به نقل احادیث و روایات در صدر اسلام

زبیر بن عَوّام ـ از اصحاب پیامبر (ص) ـ فرزندان، همسران و موالی ایشان احادیث نبوی و اطلاعات تاریخی رویدادهای صدر اسلام را روایت کرده‌اند. آگاهی‌های حدیثی و تاریخی آنان از این جهت اهمیت دارد که نه تنها مأخوذ از کسانی است که خود شاهد و دخیل در رویدادهای مذکور بودند بلکه به عنوان حافظان اطلاعات اختصاصی خاندان، آنها را به نسل‌های بعدی و موالی خود انتقال دادند تا با بکارگیری روش‌های خاصی که به مرور زمان شکل گرفته، از منابع احادیث و اخبار صدر اسلام بشمار آیند. اگرچه ابعاد سیاسی ـ نظامی آل زبیر در تاریخ اسلام برجسته تر به نظر می‌رسد، ولی ابعاد علمی ـ فرهنگی این خاندان نیز قابل توجه و تأمل است و نباید از نظرها دور بماند؛ بویژه این که علل و انگیزه‌های رویکرد آنان به نقل احادیث و اخبار جای توجه و دقت نظر دارد. بدین منظور بررسی این عوامل موضوع مقاله حاضر است.